Zonneharpen fotograferen: alles wat je moet weten!
8 aandachtspunten voor de perfecte foto
Het ziet er magisch uit, van die zonnestralen die het bos een sprookjesachtige sfeer geven. Ze zijn er het hele jaar door maar de lente en herfst zijn wel de hofleveranciers van deze prachtige zonneharpen.
De prachtige beukenbossen op de Utrechtse Heuvelrug zijn bij uitstek geschikt voor het fotograferen daarvan. In deze blog geef ik je een aantal tips.
Het weer
Om een zonneharp te fotograferen moeten de weersomstandigheden een beetje meezitten. Uiteraard heb je zon nodig maar daarnaast moet er ook iets in de lucht zitten waardoor je de zonneharp kunt zien. Een zonneharp is niets meer dan een lichtbundel die zichtbaar wordt doordat deze ergens op schijnt. Dat ‘iets’ kan vocht zijn zoals ochtendnevel of damp na een flinke regenbui maar ook stof zoals dat in de zomer vaak het geval is.
Let dus goed op het weerbericht als je op stap gaat. Vaak blijkt uit de luchtvochtigheid wel of er kans is op zonneharpen. En als de zon weer gaat schijnen na een heftige regenbui is het ook de moeite waard om op zoek te gaan naar zonneharpen. Vaak zie je zelfs de bosvloer nog een beetje dampen.
Daarom hoe je niet perse vroeg je bed uit om zonneharpen te fotograferen. Ook overdag kan dat dus prima. De stand van de zon bepaalt hoe schuin de zonneharpen staan. Hoe lager de zon, des te schuiner.
Gebruik apps zoals WeatherPro of WeerOnline om de weersvooruitzichten te bekijken. Vaak kun je hier al goed uit afleiden hoe groot de kans is op de ideale omstandigheden. Geen garantie uiteraard!
Standpunt
Jouw eigen standpunt ten opzichte van de zon bepaalt of je zonneharpen ziet of niet. Heb je de zon in de rug, dan is de kans groot dat je niets ziet. Kijk dus goed om je heen en achterom als je door het bos loopt. De mooiste zonneharpen zie je bij tegenlicht of zijlicht.
Als je een mooi plekje gevonden hebt kan het soms ook helpen om een stapje naar links of rechts te doen. Hiermee veranderen de stralen van richting waardoor je misschien net de straal op de juiste plek op de bosbodem kunt vastleggen! Wacht ook niet te lang met het nemen van de foto. Door de draaiing van de aarde schuift de zon steeds een stukje op waardoor je nauwkeurig uitgedachte compositie weg is.
Locatie
Niet overal waar de zon schijnt zie je ook daadwerkelijk zonnestralen. Het licht moet geconcentreerd worden om het zichtbaar te maken en er moet contrast zijn met de achtergrond die donkerder is.
De zon die door het bladerdek schijnt geeft prachtige bundels licht maar dat kan ook ontstaan als de zon door een opening in het wolkendek schijnt. Dan heet dit geen zonneharp, maar een Jacobsladder. Het effect is hetzelfde en even prachtig om te zien!
Moment van de dag
Zonneharpen komen in alle soorten en maten voor. Soms lopen ze bijna horizontaal en soms ook juist recht naar beneden. De hoek van de straal is afhankelijk van de stand van de zon. Hoe vroeger op de ochtend of later op de middag, hoe meer horizontaal ze zijn.
De dichtheid van het bos bepaalt de mate waarmee de zonnestralen kunnen binnendringen. Daardoor kan het zijn dat je pas zonneharpen ziet als de zon al lang op is. Zoek je een stukje bos op naast een open vlakte, dan heb je al heel snel zonneharpen die bijna horizontaal lopen.
Subtiel of juist niet
Soms zijn de zonnestralen heel goed zichtbaar maar het kan ook heel subtiel zijn. De kunst is dan om ze toch op een mooie manier vast te leggen. Let daarbij goed op je histogram. Daarmee controleer je of je geen overbelichte of onderbelichte delen hebt in je foto. Die heb je namelijk als snel omdat de zon heel erg fel is en de bosomgeving veel donkerder. Voor het lichtmeetsysteem in de camera is de belichting last te bepalen, daarom werkt het het beste om de belichting van je foto handmatig in te stellen. Als je in RAW fotografeert kun je een kleine overbelichting vaak nog wel corrigeren, fotografeer je in JPG of met een telefoon dan zie je lichte vlekken in de overbelichte delen die je niet meer kunt aanpassen omdat daar geen beeldinformatie meer van aanwezig is. Probeer te donkere delen in je foto zoveel mogelijk te vermijden. Het oplichten van donkere delen zorgt vaak voor extra ruis in je beeld.
Dichtbij of veraf
In principe kun je met elke lens, van groothoek tot tele, zonneharpen vastleggen. Toch komen zonneharpen vaak beter uit de verf als je met een langere brandpuntsafstand fotografeert (of inzoomt). Hierdoor wordt het beeld meer in elkaar gedrukt en worden de zonneharpen beter zichtbaar. De werking van dit effect is natuurlijk afhankelijk van de omstandigheden. Is het flink vochtig, dan kun je met een standaard lens al een prachtige zonneharp vastleggen. Is er niet veel nevel, gebruik dan een telelens.
Door gebruik te maken van een telelens worden de stralen wat beter zichtbaar. In het bos komt een telelens sowieso goed van pas, je maakt het beeld hierdoor wat rustiger.
Nabewerking
Als je dan vol euforie en met een volle kaart met beelden thuiskomt en de foto’s importeert valt het vaak toch een beetje tegen. Zeker als je in RAW hebt gefotografeerd zijn de foto’s wat flets en die zonneharp zag er in het echt veel indrukwekkender uit. Gelukkig kun je daar in de nabewerking nog wat aan doen, zodat de fot echt recht doet aan het beeld dat je hebt gezien.
Met een paar eenvoudige handelingen zoals het contrast wat verhogen, de wit- en zwartpunten aanpassen en een klein beetje verzadiging toepassen ziet je foto er vaak al stukken beter uit!
Daarnaast is er tegenwoordig ook nabewerkingsoftware waarmee je zonder al te veel moeite een zonneharp in je foto toevoegt maar dat is voor de echte (natuur)fotograaf natuurlijk uit den boze!
Nog even alles samengevat
Ik hoop dat je wat aan deze tips hebt gehad. Voor de volledigheid zet ik ze nog even op een rijtje:
- De zon moet schijnen en er moet vocht of stof aanwezig zijn waardoor het licht wordt weerkaatst.
- Fotografeer met tegenlicht of zijlicht, kijk dus af en toe ook even achterom!
- Doe een stapje naar links of rechts als je een mooi standpunt gevonden hebt.
- Zoek een stukje bos op waar de zon tussen de bladeren door kan schijnen.
- Het moment van de dag bepaalt de hoek van de zonnestralen.
- Stel de belichting handmatig in, laat je dit aan de camera over, let dan goed op of er geen overbelicht delen in de foto zitten.
- Stem de brandpuntsafstand van je lens af op de dichtheid van de nevel, bij weinig nevel geeft een telelens het beste resultaat.
- Haal in de nabewerking het beste uit je foto door middel van een paar eenvoudige handelingen.
Heb je na het lezen van dit blog nog vragen over het fotograferen van zonneharpen of een andere fotografievraag?
Laat het mij weten, ik help je graag verder! Stuur mij dan een berichtje via het contactformulier.
Leuk en leerzaam stukje met mooie voorbeelden Sjaak.
Bedankt voor je mooie reactie Bas, veel succes met de tips!